نظر متخصصان دانشگاه شریف در مورد استفاده از هوش مصنوعی در آموزش
برخی از متخصصین حوزه هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف، به بررسی فرصت ها و چالش های ناشی از ورود هوش مصنوعی به آموزش عالی پرداخته و در گزارشی ابعاد این موضوع را بررسی کردند.
به گزارش معلم وب به نقل از دانشگاه صنعتی شریف، با گسترش روز افزون تکنولوژی های جدید، هوش مصنوعی (AI) به یکی از مهم ترین موضوع های مورد بحث در عرصه آموزش عالی تبدیل گشته است. این فناوری با قابلیت هایی نظیر یادگیری ماشینی، تحلیل داده های کلان و خودکار سازی فرآیندها، نویدبخش تحول در نظام های آموزشی است. در این راستا، در گفتگو با تعدادی از متخصصین حوزه هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف، به بررسی فرصت ها و چالش های ناشی از ورود هوش مصنوعی به آموزش عالی پرداخته شده که جمع بندی و ماحصل این گفتگوها در گزارش زیر آمده است:
نقش فعلی هوش مصنوعی در دانشگاه ها
هوش مصنوعی امروزه بیشتر در انجام وظایف تکراری همچون تصحیح آزمون ها، طرح پرسش ها، تحلیل داده های آموزشی و ایجاد مسیرهای یادگیری شخصی سازی شده به کار گرفته می شود. از مزایای کلیدی این فناوری می توان به دسترسی همیشگی، عدم خستگی، وسعت اطلاعات و توانایی پاسخگویی هم زمان به تعداد زیادی از دانشجویان اشاره نمود. همچنین، می تواند هزینه های عملیاتی و نیروی انسانی را کم کند و در آینده به روشی دقیق تر، آموزش متناسب با خاصیت های فردی هر دانشجو عرضه نماید.
هوش مصنوعی جایگزین استاد یا ابزاری کمکی؟
اگرچه هوش مصنوعی می تواند در انجام برخی امور مانند؛ ارزیابی آزمون ها مؤثر باشد، اما نمی تواند جایگزین کامل استاد شود. تعامل انسانی، خلاقیت، انگیزه بخشی، درک شرایط عاطفی و پرورش تفکر انتقادی از خاصیت هایی هستند که منحصر به انسان اند. اگر خودکار سازی صد در صدی پروسه آموزشی جای تعامل انسانی را بگیرد، آموزش به یک پروسه مکانیکی و سطحی تنزل خواهد یافت.
مهم ترین نگرانی ها در استفاده از هوش مصنوعی در آموزش
مخاطرات مختلفی وجود دارد؛ از جمله: یکسان سازی آموزش و نادیده گرفتن تفاوت های فردی، تشدید نابرابری در دسترسی به فناوری یا خطر تضعیف استقلال علمی دانشگاه ها و حاکمیت داده.
افزون بر این، الگوریتم های هوش مصنوعی امکان دارد دارای سوگیری های پنهان باشند که بی طرفی علمی را نقض یا چالش های اخلاقی بوجود می آورد.
چالش های راهبردی پیش روی دانشگاه ها در بهره برداری از AI
از چالش های جدی می توان به نگرانی های اخلاقی مانند نبود شفافیت در عملکرد الگوریتم ها و سوگیری های پنهان، مشکلات زیرساختی مانند ضعف در امنیت داده ها و نبود زیرساخت های لازم، چالش های انسانی مانند مقاومت استادان و دانشجویان نسبت به این مقوله و در نهایت چالش های سیاسی و حاکمیتی خصوصاً ایجاد وابستگی به فناوری های خارجی و تهدید حاکمیت داده های ملی اشاره نمود.
اثرات هوش مصنوعی در عرصه پژوهش
هوش مصنوعی از یک سو می تواند به محققان و نویسندگان مقالات علمی در مرور کارهای قبلی و ادبیات موضوع در یک حوزه تخصصی و نیز در تحلیل کلان داده ها و ساماندهی اطلاعات و مسایل دیگر کمک و آنها را بهینه تر کند، اما از جانب دیگر، اتکای بیش از اندازه به ابزارهای خودکار می تواند منجر به تولید انبوه مقالات کم عمق و تضعیف تفکر انتقادی محققان شود.
آینده استفاده از هوش مصنوعی در آموزش
دو حالت قابل تصور است: در حالت خوش بینانه، هوش مصنوعی به ابزاری مکمل تبدیل می شود که تعامل انسانی را تقویت و کیفیت آموزش را ارتقا می دهد. اما در حالت بدبینانه، آموزش به یک کالای یکسان ساز تبدیل گشته، کیفیت افت می کند و استقلال دانشگاه ها در سایه وابستگی به بسترها و زیرساخت های آموزشی خصوصی لطمه می بیند.
جمع بندی و سفارش پایانی
هوش مصنوعی نه تهدیدی مطلق است و نه چاره ای جادویی. بهره برداری مؤثر از این تکنولوژی نیازمند تدوین سیاستهای اخلاق محور، توسعه زیرساخت های داده ای امن، پرهیز از وابستگی و اتکای بیشتر به شرکتهای خارجی و در نهایت، حفظ جایگاه تعامل انسانی در پروسه آموزش است.
منبع: webmoallem.ir
